برجام پروژه مهار ایران بود: جواد لاریجانی

شنبه‏، 15‏ ژوئیه‏ 2023

جواد لاریجانی در هشتمین سالگرد امضای توافق هسته‌ای؛ مطرح کرد:

پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم شاهد تغییر ریل و تغییر دو پارادایم اساسی در سیاست خارجی بودیم اما اگر به عقب بازگردیم می‌بینیم که اولاً دولت جناب آقای روحانی به طور کلی منطق مراوداتش با غرب عمدتاً منطق استیصال بود؛ به این معنا که در این منطق ترکمنچای و برجام، هر دو خوب هستند و اگر نبودند، اوضاع بدتر از این می‌شد! در توجیه برجام نیز به گفته‌های مکرون استناد می‌کردند و می‌گفتند که اگر ما برجام را امضا نمی‌کردیم، امریکا قصد داشت حمله نظامی کند. برادر دیگری گفته بود اگر امریکا به ما حمله می‌کرد، با یک بمب کل سیستم دفاعی ما را از کار می‌انداخت! یا ظرف دو دقیقه کل امکانات ما نابود می‌شد؛ استیصال یعنی این. وقتی کسی منطق استیصال دارد، طبیعتاً متنی را هم که جلوی او می‌گذارند، نمی‌تواند بگوید من آن را قبول دارم و آن را قبول ندارم. دولت آقای رئیسی این منطق را کنار گذاشت؛ تلقی دشمن از ما اصلاح شد و فهمیدند که استیصال را کنار گذاشتیم و می‌گوییم ما مستأصل نیستیم.

نکته دوم این است که ما روابط خود را هم با دنیا بازتعریف کردیم و هم از غل و زنجیری که تفکر برجامی بر دست و پای ما گذاشته بود، خلاص کردیم. دولت گذشته به بحث برجام و مخلفاتش (بحث موشکی و منطقه‌ای و... که بدتر از برجام بود) معتقد بود اما با دولت جدید در مراودات ما با دنیا دو اتفاق افتاد: اولاً، اینکه فهم‌مان از «دنیا» را بازتعریف کرده و تصریح کردیم که دنیا فقط امریکا، فرانسه و انگلیس نیست و اتفاقاً دنیا خیلی بزرگ‌تر است. ثانیاً، به برکت این بازنگری در صحنه بین‌المللی نیز توانستیم روابط بسیار معناداری با دیگر کشورهای بسیار مهم دنیا ایجاد کنیم، ضمن اینکه مذاکرات در برجام را نیز ادامه می‌دهیم اما هیچ وقت معطل آن نماندیم.

واقعیت این است که برجام امامزاده‌ای نیست که شفا بدهد. الان داریم مطالبه حق می‌کنیم، یعنی در برجام یک معامله‌ای کردیم و بهای آن را به صورت نقد پرداخت کردیم، اما مابه‌ازای آن را دریافت نکردیم، حالا داریم مذاکرات را ادامه می‌دهیم تا کالای خود را دریافت کنیم. من که از نقادان سرسخت آن بودم، اما در هر صورت این معامله انجام شد و ما باید مذاکرات را پیگیری کنیم. بعضی‌ها مدام می‌گویند اگر می‌گویید برجام بد است، چرا مذاکرات آن را ادامه می‌دهید. پاسخ روشن است؛ ما مذاکره را به خاطر خوبی و بدی برجام انجام نمی‌دهیم. این معامله انجام شده است، بهای آن هم نقد به طرف مقابل پرداخت شد، پس حالا باید مذاکره کنیم تا ما هم جنس خود را دریافت کنیم. بنابراین، این فلسفه ادامه مذاکره از سوی ماست، اما نکته اینجاست که درعین حال، امور خود را همانند سابق به هیچ وجه معطل برجام نکردیم. این دو کار و این دو تغییر مسیر سبب شد که دستاوردهای خوبی در حوزه سیاست خارجی دولت سیزدهم به دست بیاوریم.

امروز سه کشور اروپایی عضو برجام موضوع اوکراین و ادعای کذب حمایت تسلیحاتی ایران از روسیه در این جنگ را بهانه قرار دادند تا به تعهدات خود، بویژه در زمینه بندهای غروب و پایان تحریم تسلیحاتی ایران عمل نکنند. شما این فرایند را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ببینید! برجام برای طرف‌های غربی معنایش این بود که دری باز شود و همان‌طور که در ایران هم گفته شد، برجام‌های بعدی بیاید. یعنی ضمن اینکه دندان‌های هسته‌ای ما را بکشند و رشد ما را در فناوری هسته‌ای کند کنند و بعداً نابود کنند، بتوانند سایر توفیقات ما را هم مهار کنند. زیرا آنها احساس کردند دولت ما بوی استیصال می‌دهد و هرچه جلوی آن بگذارند، مجبور است بخواند و امضا کند.

لذا حالا که آنها فهمیده‌اند برجام جز در همان محدوده که تعیین شده، پیش نخواهد رفت زیر تعهدات خود زدند. به عبارت دیگر، این برجام در حدی که رهبر انقلاب تعیین کردند، راجع به مسائل هسته‌ای و رفع شبهه خواهد بود. البته اگر من مسئول مذاکرات برجام بودم، نمی‌گذاشتم هیچ یک از این عبارات در متن برجام بیاید. متأسفانه سینه چاکان برجام هیچ کدام متن دقیق آن را نخواندند و نمی‌دانند از چه چیزی دارند دفاع می‌کنند. شما مقدمه برجام را بخوانید، ما را در موضع متهم و پاسخگویی گذاشته و ما باید ثابت کنیم که بچه خوبی هستیم، شما غلط کردید که چنین نگاهی به ما دارید. اصلاً هیچ توافقنامه‌ای نباید اینطور نوشته شود، توافقنامه باید دوطرفه باشد، یعنی باید بگوید طرف غربی این دلنگرانی‌ها را دارد و طرف ایرانی هم این اعتراضات را دارد و این موافقتنامه باید این دو رویکرد را به هم نزدیک کند، اما متن برجام درست عکس این مسأله تنظیم شده است.

برجام پروژه مهار ایران بود/ دولت رئیسی منطق «استیصال» دولت قبل را کنار گذاشت/ شرط ورود اصلاح‌طلبان به انتخابات چیست؟

در سرتاسر برجام ما باید نشان دهیم بچه خوبی هستیم و اگر خوب بودیم، این شکلات را به ما می‌دهند! حالا بگذریم از مسأله مکانیزم ماشه یا بگذریم از اینکه در جایی بدون هیچ تناسبی اسم موشک‌هایی را آوردند و می‌گویند برای حمل سلاح‌های اتمی قابلیت دارد، خب این چه نوع قابلیتی است؟ قابلیت تئوریک مطرح است یا قابلیت عملیاتی؟ این درحالی نوشته شده که سلاح اتمی می‌تواند با موشک‌های مختلفی حمل شود. بنابراین همین‌جا مشخص می‌شود که آنها چه غرضی داشتند.

اما این طرف وقتی فهمیدند به این غرض نمی‌رسند زیر برجام زدند و ما که از اول در غرض خود مستقر بودیم و هدف ما این بود که آنان دروغ می‌گویند و ما دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم، بنابراین پای تعهد و امضای خود ایستادیم، آنان بودند که زیر تعهدات خودشان زدند.

تا موقعی که آنان احساس کنند این سند برای منافع آنان فایده‌ای ندارد، پای مذاکره نخواهند آمد. بنابراین سیاست آقای رئیسی درست است که ما معطل برجام نباشیم اما در عین حال از مذاکره نیز فاصله نمی‌گیریم، چون مطالبه داریم. این مذاکره ما برای مطالبه است، نه برای اینکه به برجام برگردند یا برنگردند.

* ادعای سه کشور اروپایی که می‌گویند ما بندهای غروب را اجرا نمی‌کنیم، یک نقض صریح برجام است. با این تفاسیر شما چشم‌انداز را چه می‌بینید؟ آیا غرب این ادعا را عملیاتی خواهد کرد؟ در این صورت واکنش ایران چه خواهد بود؟

اولاً که غربی‌ها هیچ بندی از برجام را رعایت نکردند، بنابراین اینکه‌ بند دیگری از برجام را هم اجرا نکنند، چیز عجیبی نیست. اما موضع ما خیلی روشن است. ما یک کلمه از برجام را بالا یا پایین نمی‌کنیم، زیرا ما نمی‌خواهیم یک توافقنامه جدید بنویسیم. ما نسبت به همانی که امضا کردند، نه یک کلمه پایین‌تر و نه یک کلمه بالاتر مطالبه داریم. غربی‌ها تا حالا کدام بند برجام را امضا کردند که‌بند غروب را اجرا کنند؟ بنابراین موضع ما کاملاً روشن است، یعنی هیچ بخشی از برجام قابل بازنگری نیست.