در باره ماهیت بوروکراسی بلشویکی از دیدگاه لئون ترتسکی و ارنست مندل

در باره ماهیت بوروکراسی بلشویکی از دیدگاه لئون ترتسکی و ارنست مندل

نادر احمدی

‏پنجشنبه‏، 2014‏/07‏/31

زمان پیدایش بوروکراسی شاید به قرن‌ها قبل از ابداع کلمه‌ی بوروکراسی می‌رسد. زیرا حکومت‌های مقتدر در سرزمین‌های وسیع مانند چینِ باستان، بدون استفاده از سازمان‌های بزرگ اداری امکان ظهور نمی‌یافتند.

واژه‌ی بوروکراسی را اولین بار شخصی به نام Gournay در سال 1745 میلادی به کاربرده است. او به واژه‌ی فرانسوی Bureau به معنای میزتحریر یا اداره پسوند Cracy را که به‌ معنی حکومت می‌باشد، را افزود و واژه‌ی بوروکراسی را بمعنای‌حکومت اداری و یا حکومت مقامات رسمی اداری است،‌ به کار برد و بعدها ماکس وبر اصطلاح بوروکراسی را به دو معنا به کار برده است :
1ـ مجموع مقامات اداری 2ـ سازمان‌های بزرگ رسمی در جامعه‌ی امروزی.
نظریه‌ی کلاسیک در مورد بوروکراسی به وسیله‌ی جامعه‌شناس آلمانی، ماکس‌وبر در آغاز این قرن مطرح گردید. ماکس وبر متولد (1920 ـ 1864م) در آلمان زاده شد. بر بوروکراسی وبر انتقادهایی وارد شده است و البته خود ماکس وبر نیز منتقد بوروکراسی است. وی براین باور بود که این ساختار اگر چه آدمی را در زندانی آهنین گرفتار می‌سازد، ولی کارآیی را افزایش می‌دهد و همچنین کنترل افراطی روی کارکنان اعمال می‌کند و بوروکراسی‌ها نسبت به جامعه خیلی قدرتمند شده و خود تبدیل به هدف می‌شوند. از دیدگاه مارکسیسم، حکومت و در نتیجه بوروکراسی حکومتی ابزار ستم یک طبقه بر طبقات دیگر است و از آنجا که مارکسیست ها، حکومت بلشویکی را "یک حکومت کارگری" می دانند در نتیجه بوروکراسی بلشویکی را یک بوروکراسی کارگری و ....