کمپانی های تسلیحاتی آمریکایی و تجارت پرسود با خون و مرگ در اوکرائین

اسلحه می‌فروشم پس هستم!

فرهیختگان برخلاف اکثر مردم جهان که از هر شکلی از جنگ بیزارند و تمایل دارند در طول حیات‌شان، هیچ‌گاه بوی باروت به مشام‌شان نخورد، اما جنگ برای دلالان اسلحه در جهان، حکم بازار شب عید را دارد. شلیک هر سلاحی، می‌تواند چند دلار به جیب آنها و پاداش چربی برای مدیرعامل و همکاران ارشد شرکت‌های تولیدکننده تسلیحات به همراه داشته باشد.

آنها حریص به فروش بیشتر هستند و از این رو دلداده جنگ‌هایی هستند که به بن‌بست خشونت‌آمیز می‌رسند و تقاضای بی‌پایانی را به سمت تولیدکنندگان تسلیحات روانه می‌کند. جنگ‌ها بسته به وسعت‌شان، می‌توانند سیاهچاله‌های بی‌انتهایی را سر و شکل ‌دهند و میلیاردها دلار از بودجه یک کشور را به درون خود ‌کشند. درحالی‌که در گوشه و کنار دنیا، شعله‌های کوچکی از جنگ و یا نگرانی از بروز جنگ، چرخ کارخانجات تسلیحاتی را به رونق انداخته، آتش جنگ اوکراین و پایان نامشخص آن، ضیافتی بی‌انتها را برای بازار تسلیحات به راه انداخته است. نه تنها اوکراین، که این جنگ منجر به افزایش تقاضا برای تجهیزات نظامی و مهمات در اروپا شده است. هیچ کس از آینده خبر ندارد و سایه یک جنگ، حرص و ولع شدیدی را برای پر کردن انبار تسلیحاتی به راه انداخته است. جدا از نیاز داخلی، اروپا برای سرپا نگه‌داشتن اوکراین، باید نیازهای کی‌یف را هم تامین کند. از زمان تهاجم روسیه به اوکراین، اکثر 30 عضو ناتو بیش از 80 میلیارد دلار کمک نظامی، بشردوستانه و مالی به کی‌یف اختصاص داده‌اند. از این مبلغ 65 میلیارد دلار کمک نظامی بوده است. ایالات متحده، بزرگترین اهداکننده تسلیحات، 21.1 میلیارد دلار تسلیحات از ذخایر خود به اضافه 17 میلیارد دلار کمک مالی و بشردوستانه را به اوکراین روانه ساخت. اتحادیه اروپا 32 میلیارد دلار، بریتانیا 10.75 میلیارد دلار، آلمان 7.5 میلیارد دلار و ژاپن نیز 6 میلیارد دلار کمک کرده‌اند.   جنگ اوکراین رونقی را برای تولیدکنندگان تسلیحات غربی ایجاد کرده است که در حال تخلیه ذخایر، ارتقا و تولید تسلیحات بیشتر برای پاسخگویی به تقاضاها هستند. روسیه که قبلا دومین صادرکننده بزرگ تسلیحات پس از ایالات متحده بود، عرضه‌ خود را حفظ کرده و شاهد کاهش فروش بوده است. با این حال، افزایش تقاضا با کمبود مواد خام و اجزا همراه بوده است و گلوگاه‌هایی را ایجاد کرده که تولید و تحویل را کند می‌کند. کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که جنگ اوکراین می‌تواند تا زمانی ادامه پیدا کند که جریان تسلیحات به اوکراین ادامه داشته باشد. اوکراین بر روی کاغذ مدعی است که جنگ تا پایان آزادسازی سرزمینش ادامه پیدا خواهد کرد. این دقیقا همان چیزی است که غربی‌ها و سازندگان اسلحه می‌خواهند. 

بسیاری از نقل و انتقالات سلاح از سوی متحدان غربی اوکراین شامل تسلیحات مدرنی مانند سامانه‌های دفاع هوایی آمریکایی است که در برابر پهپادها و موشک‌های روسیه بسیار مؤثر بوده است. اما در موارد دیگر، متحدان تجهیزات انباشته‌شده‌ای را فراهم کرده‌اند که در بهترین حالت نیاز به تعمیرات اساسی داشت. تحویل 33 هویتزر خودکششی که توسط دولت ایتالیا به اوکراین اهدا شده است، نمونه‌ای از این موضوع را ارائه می‌دهد. ویدئوها نشان می‌دهد که از موتور یکی دود بلند می‌شود و مایع خنک‌کننده موتور از دیگری نشت می‌کند. وزارت دفاع ایتالیا در بیانیه‌ای اعلام کرد که این خودروها سال‌ها پیش از رده خارج شده بودند، اما به هر حال اوکراین خواستار تعمیرات اساسی و بهره‌برداری آنها با توجه به نیاز فوری به ابزار برای مقابله با حمله روسیه شده بود. دلیل این وضعیت، افزایش تقاضا برای تسلیحات از سوی اوکراین و حتی خود کشورهای اروپایی است.
با این حال، یک گزارش می‌گوید که این درگیری ممکن است تولید را نیز مختل کند. براساس گزارش جدید موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI) که بر تحقیقات درمورد درگیری، تسلیحات، کنترل تسلیحات و خلع سلاح متمرکز است، 100 تولیدکننده برتر تسلیحات در جهان در سال 2021 به افزایش فروش خود ادامه دادند، اما مشکلات زنجیره تامین باعث کاهش رشد در این بخش شده است. SIPRI، دلیل این وضعیت را این دانسته که روسیه یعنی یک طرف جنگ، تامین‌کننده عمده مواد خام مورد استفاده در تولید تسلیحات است. در این گزارش آمده است: «این می‌تواند تلاش‌های مستمر در ایالات متحده و اروپا برای تقویت نیروهای مسلح و تکمیل ذخایر آنها پس از ارسال میلیاردها دلار مهمات و سایر تجهیزات به اوکراین را مختل کند.» 

 دلایل بروز کمبود سلاح در بازارهای جهانی
بازارهای سلاح با کمبود مواجه شده اما این کمبود لزوما ناشی از کاهش تولید آن نیست. آنچه به‌طور کلی به کمبود سلاح در بازارهای جهانی دامن زده است؛ اولویت یافتن تسلیح داخلی و مسلح‌سازی متحدان، مصرف بالای جنگ اوکراین و همچنین افزایش نیاز به تسلیحات به جهت شدت احتمال درگرفتن مخاصمات است. مورد آخر به این معناست که کشورها به‌طور نسبی با کاهش سلاح مواجه شده‌اند و باید نسبت به گذشته رشد سالانه بالاتری را در میزان تجهیز خود رقم بزنند. اما چرا پس از جنگ اوکراین کشورها دچار کمبود شده‌اند؟
1- با وقوع جنگ اوکراین بودجه نظامی کشورهای عضو ناتو و روسیه افزایش یافته است. این بودجه‌ها در کنار تحقیق و توسعه و همچنین افزایش نفرات ارتش، صرف توسعه کارخانجات تسلیحاتی و افزایش خرید اسلحه خواهند شد. با این حال تنها بخشی از کشورهای جهان از این «افزایش‌ها» بهره می‌برند. آمریکا، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، آلمان و اسپانیا به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان سلاح در جهان به دلیل عضویت در ناتو در اولویت اول تسلیح بیشتر ارتش‌شان و همچنین در اولویت دوم تقویت تسلیحاتی متحدان ناتویی خود را پیگیری می‌کنند. 
2-اوکراین و متحدان غربی‌اش و همچنین روسیه و متحدان شرقی‌اش فشار بر بازارهای تسلیحاتی جهان و حتی بازارهای مجاور آن را برای تامین نیاز جبهه‌های جنگ افزایش داده‌اند. این فشارها حتی بازارهای مجاور مانند مواد و قطعات با کاربرد چندگانه را نیز در بر گرفته است. این باعث شده نه‌تنها کشورها، حتی برخی گروه‌های فروملی نیز از جهاتی دچار مشکل در تامین سلاح و مهمات خود از بازارهای جهانی شوند. 
3 - جنگ اوکراین به‌طور همه‌جانبه تامین تسلیحاتی را با دشواری مواجه کرده است. این مساله در تسلیحات پیشرفته‌تر مانند جنگنده‌ها و بالگردهای تهاجمی و حتی پهپادها مشهودتر است؛ برخی از کشورهای غربی در این مسیر مجبور شده‌اند تعدادی از پهپادهایی را که پیش‌تر برای خود سفارش داده بودند به اوکراین تحویل دهند. 
4 - آمریکا به چند دلیل دست به جمع‌آوری و ارسال سلاح‌های ساخت شوروی سابق و روسیه به اوکراین زده است. اصلی‌ترین و فوری‌ترین هدف تقویت نظامی اوکراین است. واشنگتن هر سلاحی را که بتواند به آن دست یابد به اوکراین ارسال می‌کند؛ چه غربی و چه شرقی باشد. از سوی دیگر سلاح‌های شرقی ارزان‌تر، دردسترس‌تر و کاربردشان نیز بعضا آسان‌تر است؛ چنین ویژگی‌هایی برای غرب که تمرکزش بر توقف ماشین جنگی روس‌هاست جذاب است. همچنین ساختار ارتش اوکراین براساس سلاح‌های شرقی بنا شده و کی‌یف نظامیانی دارد که به دلیل آشنایی با سلاح‌های روسی به‌سرعت قادر به بهره‌برداری از آنها هستند درحالی‌که برای استفاده از سلاح‌های غربی، نظامیان اوکراینی باید به مدت چند ماه جهت آموزش به کشورهای دیگر اعزام شوند. 
آمریکا دلیل دیگری نیز برای جمع‌آوری سلاح‌های روسی دارد. وجود سلاح‌های روسی در هر کشور می‌تواند باعث دوام و توسعه ارتباطات میان مسکو و آن کشور شود. کشورهای دارنده سلاح‌های روسی همچنان به دنبال خرید سلاح‌های بیشتری از روسیه بوده و برای تعمیر و ارتقای سلاح‌های پیشین نیز نیازمند مسکو هستند. واشنگتن با جمع‌آوری تسلیحات روسی از سراسر جهان که با اعمال فشار علیه دارندگان این سلاح‌ها برای ارسال‌شان به اوکراین همراه است می‌کوشد ارتش‌ها را از تسلیحات روسی عاری سازد. کشورهای تهی‌شده مجبورند جای خالی سلاح‌های روسی را با تسلیحات غربی پر کنند؛ این اتفاق به معنای درآمد بیشتر و وابستگی سطح بالاترشان به غرب خواهد بود. با این حال مشکل آنجاست که دارندگان سلاح‌های روسی به‌سرعت می‌توانند موجودی خود را به اوکراین ارسال کنند اما باید سال‌ها منتظر بمانند تا کشورهای غربی سلاح‌های جایگزین را که برای آنها پیش‌پرداخت‌هایی نیز لازم است به آنها تحویل دهند. 
5 - جنگ اوکراین بزرگ‌ترین سیاهچاله سلاح در جهان است که ماهانه میلیاردها دلار سلاح و مهمات را می‌بلعد. با این وجود وقوع این جنگ باعث شده تنش‌ها و احتمال جنگ در شبه جزیره کره و تایوان در شرق آسیا و همچنین بالکان در جنوب اروپا تشدید شود. به همین دلیل کشورهای در معرض خطر این منطقه نیز ضمن تلاش برای جذاب تسلیحات از بازارهای جهانی، صنعت داخلی خود را نیز برای انباشت سلاح بسیج کرده‌اند. این روند باعث شده تا ضمن افزایش فشار بر بازار جهانی سلاح تامین‌کنندگان سلاح بیشتری برای تقویت ارتش‌شان کمتر دست به صادرات بزنند.